Als kind heb ik natuurlijk de nodige inentingen gekregen, daar zagen mijn ouders het nut wel van in. Ter verdere bescherming tegen diverse ziektes ben ik daarnaast een paar keer door een priester gezegend. Het beste herinner ik me de zogeheten Blasius-zegen. De heer Blasius, uit de vierde eeuw van onze jaartelling, is de beschermheilige tegen allerlei keelziekten, en door een paar gekruiste kaarsen tegen mijn halsje en een bijpassend prevelement was mijn kans op de thans onbekende ziekte ‘kropstruma’ danig verminderd – mits ik voor alle zekerheid ook af en toe een lepeltje jodiumhoudend zout nam, zo praktisch waren wij katholieken wel.
Heiligen hebben altijd een grote rol gespeeld in gezondheidsaangelegenheden. Dat geldt voor het christendom, althans zeker het katholicisme, en in minder officiële vorm ook in de islam, het meest in de sjiïtische islam en bij de soefi’s. Van andere godsdiensten weet ik het niet.
Bij ons roomsen kon je op drie manieren heilig worden: ten eerste door goede daden voor de mensheid; verder door een bijzonder contact met het opperwezen, bijvoorbeeld via meditatie en mystieke ervaringen; en tenslotte door het geduldig dragen van lijden.
Die eerste soort heiligen verzorgden zieken en bouwden hospitalen dat het een lust was, zoals de bekende Johannes de Deo uit de 16e eeuw, patroonheilige van de ziekenhuizen. Zowel zij alsook de heiligen der tweede categorie, de mystici, wilden ook nog wel eens een wonder veroorzaken. De beroemde Bernadette Soubirous uit het Franse plaatsje Lourdes, zeg maar Loerdus, kreeg in 1858 visioenen van de moedermaagd Maria, en het vervolg weet u: een enorm bedevaartsoord, waar van tijd tot tijd een menselijk onverklaarbare genezing heet plaats te vinden.
De ironie waarmee ik dit nu uitspreek was mij in mijn kindertijd geheel vreemd, en ik heb destijds veel gebeden voor de genezing van de enge kwalen waaraan mijn moeder leed.
De derde categorie rk heiligen geeft eigenlijk een parallelle boodschap af naast de hoop op wonderbaarlijke genezing: wil je die genezing niet of mislukt ze, dan is je zieleheil te vinden in het geduldig dragen van verschrikkelijk lijden. Vanuit psychologische en propagandistisch oogpunt is dat heel interessant: de katholieke kerk heeft zingeving klaarliggen voor alle eventualiteiten en voor alle temperamenten. De laatste tijd is de subvariant van lijden via martelaarschap, zoals het je overhoop laten schieten, wat ook slecht is voor je gezondheid, de laatste tijd lijkt dat bij christenen wat in de versukkeling te zijn geraakt, maar daar is de islam recentelijk dan weer wat sterker in geworden.
Tegenwoordig is in de westerse wereld de heiligheid ontkerkelijkt, geseculariseerd, en spreken we eerder van helden, behalve bij mensen die louter mystiek mediteren want die noemen we werkschuwen.
Er zijn gelukkig mensen die zich heldhaftig wegcijferen voor zieken en gehandicapten. Bestaat er voor hén de nodige aandacht en waardering, miskend worden volgens mij nogal eens die heldhaftige patiënten die hun pijn en ongemak zonder zeuren dragen en hun omgeving niet tot last willen zijn – wat overigens niet altijd goed is hoor. Zo ken ik iemand met een motorische handicap die daar een dezer dagen een ietwat riskante behandeling voor ondergaat. Het alternatief voor deze gok is pijn blijven houden, verklaarde hij desgevraagd. Héla, van die pijn heb je ons nooit veel laten merken, dacht ik toen met de nodige bewondering. Ik weet niet of ik hem een held mag noemen, laat staan een heilige. Maar ik wens hem alle herstel toe, desnoods met een wonder, en misschien vraag ik hem nog wel een keer tersluiks of ie nog een paar van die wonderen voor míj over heeft.
Aanbevolen muziek:
Concert voor piano en orkest in G van Maurice Ravel, deel 2 allegro assai, duurt 8’42 en is goed weg te draaien, vooral als je het mooi langzaam doet; het is SPOOR 9 van het plaatje.
Aanbevolen tekst:
“Zojuist hoorde u het tweede deel van het pianoconcert in G grote terts van de Franse componist Maurice Ravel [ mories ravel ], die leefde van 1875 tot 1937. Hij heeft de heilige Bernadette Soubirous [ bernadet soebieroe ] niet meer gekend maar kwam wel uit een streek niet ver van Lourdes [ loerd, maar iedereen zegt loerdus ]. En verder is deze muziek zó wondermooi dat je haar zou heiligverklaren (, vindt onze columnist).”
© 2024 Toon van der AA
