Vanavond luisteraars, vanavond zijn de meesten van u kíjkers. Het is jammer voor de radio, of misschien wel handig dat die dan programma’s voor een speciaal publiek kan uitzenden, Radio Salto bijvoorbeeld, maar in de avonduren zit Nederland en masse voor de buis. Ikzelf schakel elke donderdag om halftien in op SBS 6 voor de fantastische ziekenhuisserie Dokter House; jaja onlangs bekroond, die is het. In de VPRO-gids staat ie aangekondigd als mysterieserie, een domheid waardoor ik vele afleveringen heb gemist totdat een vriendin me attendeerde op die briljante en eigenwijze arts, tevens afdelingshoofd, gespeeld door Hugh Laurie – die u misschien nog wel kent van diverse Engelse komische series zoals Blackadder, waarin hij een onbenul van gigantisch formaat speelt.
Dokter Gregory House is verre van onbenullig, en de serie die zijn naam draagt is maar ten dele komisch. Het gaat n.l. om ingewikkelde en levensgevaarlijke medische toestanden, waarin House en zijn team moeten speuren naar de juiste diagnose en de juiste remedie. Daarbij levert elke test tegenstrijdige resultaten op, leidt elke behandeling tot onvoorziene complicaties. Om die reden is deze serie wel vergeleken met de vele forensische series, CSI, Crime Scene Investigation, waar men ook door doolhoven van vaak kleine aanwijzingen de ware toedracht moet vinden. Zowel daar als bij House ben ik de draad al na tien minuten kwijt, u bent dus heus niet de enige, maar daarna doen zich steeds wel wendingen voor die ik kan begrijpen – precies zoals wanneer je je bij de specialist laat voorlichten over je eigen kwaal. Bovendien zijn de karakters en de menselijke verhoudingen interessant. House permitteert zich dingen die je niet zo gauw verwacht van een arts, zeker niet als je van mijn generatie bent.
Hij spreekt zijn meningen onverbloemd uit, vaak zelfs onbeschoft, ook naar zijn chef, die hij geregeld in de zeik zet. Op de tv is dat erg leuk, in werkelijkheid zou zo iemand waarschijnlijk onmogelijk zijn om mee samen te werken. Welke arts kent u, die tegen u als patiënt cynische opmerkingen maakt in de trant van “dan gaat u gerust dood, ik heb ondertussen mijn gelijk bewezen” of “rookt u maar lekker door, dan sterft u jong en kost u weinig verzekeringsgeld”; ik verzin ze ter plaats maar daar komt het op neer. En hij zegt er echt niet bíj dat ie zo doet om u tot verstandige beslissingen te brengen. Mijn vader kon er indertijd weinig begrip voor opbrengen, dat een internist mijn moeder luchtig van aanstellerij betichtte, een dag voordat het gezwel werd ontdekt dat op het punt stond haar ingewanden te doorboren; en vaders dreiging met lichamelijk geweld moedigde verdere openhartigheid ook niet erg aan.
Intussen laat het onbeschofte genie House zich zélf met name de les lezen door een jongere collega, een beeld dat ik ook al niet zo uit de praktijk ken. Stel er komen artsen van zeer verschillende leeftijden naar uw ziekbed, welke denkt u instinctief dat de leiding heeft? …..Juist ja.
Openhartigheid in de gezondheidszorg is hoe dan ook een problematisch iets. Kreeg je vroeger vaak pas bij Petrus je doodsoorzaak te horen – als je tenminste in de hemel geloofde, anders had je pech gehad –, tegenwoordig word je door voorlichtingscampagnes en door advertenties voor allerlei troep al in je kindertijd gewaarschuwd voor geslachtsziekten en seniliteit, voor overgewicht en onderverzekering. Nou ja, tegenwoordig: mijn vader, diezelfde ja, die probeerde ons elke dag een zilveruitje te laten slikken tegen kanker, dat wist ie van een Witte Pater die melaatsheid had bestreden in de Congo. Maar serieus, een medicus staat bij alle toegenomen kennis wel steeds voor een dilemma, wanneer iemand te moeten attenderen op een leefstijlrisico, op een vlekje of een verhoogd meetresultaatje, op de wenselijkheid van ingrijpen, of op de mogelijkheid van euthanasie.
De openhartigheid van dokter House behelst ook, dat ie het zegt als hij iets niét weet of twijfelt tussen diverse mogelijkheden. Dit is misschien nóg moeilijker. Ikzelf krijg méér vertrouwen in een arts die eerlijk zegt dat ze iets niet weet of niet kan, andere mensen worden daar weer helemaal naar van. Dus ga er maar eens aan staan om te beoordelen wat voor type patiënt je voor je hebt; ik zou daar zo vroeg mogelijk naar gaan vissen denk ik.
Verder moedigt House binnenskamers zoveel mogelijk discussie en tegenspraak van zijn ondergeschikten aan, en ik ben razend nieuwsgierig in hoeverr dat in hedendaagse dokterskamers in ziekenhuizen e.d. ook gebeurt. In de tijd van mijn ouders was dat ondenkbaar: een ziekenhuisafdeling werd voorzover ik weet geleid als een militaire eenheid, met discipline op de eerste plaats. Gelukkig neemt House ná de discussie wel zijn verantwoordelijkheid en geeft hij als een goed commandant doodgewoon bevelen.
Kijkt u op donderdagavond eens naar Dokter House en bedenk eens, wat u er wel en niet van zou willen meemaken als u weer eens voor pampus in een ziekenzaaltje ligt.
© 2024 Toon van der AA
